Εισαγωγή



Photo by Jeremy Bishop on Unsplash

Όταν τα παιδιά περπατούν στην πόλη, βιώνουν το περιβάλλον τους από ύψος περίπου 90-130 εκατοστών κατά μέσο όρο (παιδιά μεταξύ 2 και 8 ετών). Μια προοπτική που οι ενήλικες σπάνια αντιλαμβάνονται. Οι διασταυρώσεις, τα μονοπάτια, τα πάρκα, αλλά και οι εγκαταστάσεις αναψυχής, όπως οι παιδικές χαρές, σχεδιάζονται συνήθως από την οπτική γωνία των ενηλίκων. Το αποτέλεσμα είναι η εφαρμογή της οπτικής των ενηλίκων στους χώρους των παιδιών.

Ωστόσο, για να μάθουμε πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά το περιβάλλον τους, έχει νόημα να αλλάξουμε την οπτική γωνία και να εστιάσουμε περισσότερο στο επίπεδο του παιδιού. Πώς βλέπουν τα παιδιά το αστικό τους περιβάλλον, το οποίο αποτελεί τόσο μέρος της καθημερινότητάς τους όσο και της δικής μας; Πού παίζουν και γιατί; Η αλλαγή προοπτικής μπορεί να βοηθήσει να αποκτήσουμε μια εντελώς νέα άποψη για μια γειτονιά.

Τα παιδιά δεν βλέπουν το περιβάλλον τους μόνο από διαφορετικό ύψος, αλλά και από διαφορετική οπτική γωνία. Διαβάστε το άρθρο "Όταν τα παιδιά αποκτούν ρόλο πολεοδόμου - οι πόλεις είναι καλύτερες για όλους τους ανθρώπους" και μάθετε γιατί τα παιδιά πρέπει οπωσδήποτε να συμμετέχουν στις διαδικασίες πολεοδομικού σχεδιασμού. Αφιερώστε χρόνο για να μάθετε περισσότερα σχετικά με τις απόψεις και τις προτάσεις των παιδιών και των νέων για τις γειτονιές τους και εμπλέξτε τα ενεργά στις διαδικασίες σχεδιασμού.

Εργασία



Photo by JESHOOTS.com via Pexels

Η πόλη ή η γειτονιά σας θα γίνει πιο φιλική προς τα παιδιά. Ως εκ τούτου, θα μπορούσε να εξεταστεί πώς οι διαδρομές που χρησιμοποιούν τα παιδιά μπορούν να γίνουν ασφαλέστερες. Επιπλέον, θα μπορούσε να διερευνηθεί πώς χρησιμοποιούνται οι υπάρχουσες παιδικές χαρές και πώς προσαρμόζονται στις ανάγκες των παιδιών. Όταν μελετάτε αυτό το έργο θα πρέπει να εμπλέκετε ενεργά τα παιδιά και να λαμβάνετε υπόψη τα ενδιαφέροντά τους.

Αρχικά, ζητήστε από τα παιδιά να σας δείξουν τα αγαπημένα τους μέρη στη γειτονιά. Για να το κάνετε αυτό, προσκαλέστε μια ομάδα παιδιών να κάνετε μαζί τους μια βόλτα στη γειτονιά. Λάβετε τον ρόλο παρατηρητή/τριας σε αυτούς τους περιπάτους και αφήστε τα παιδιά να σας καθοδηγήσουν. Τα παιδιά αποφασίζουν ποιες διαδρομές θα ακολουθήσουν, τα μέρη που θα σας δείξουν και επίσης για πόσο θα μείνετε μαζί τους σε αυτή την περιήγηση. Αφήστε τα να σας δείξουν τα μέρη όπου παίζουν και περνούν το χρόνο τους - ειδικά τα μέρη που βρίσκονται εκτός των επίσημων παιδικών χαρών.

Χρησιμοποιήστε αυτές τις βόλτες ως πρώτο βήμα της ανάλυσης και ανακαλύψτε άγνωστες γωνιές της γειτονιάς από μια νέα οπτική γωνία.

Διαδικασία

Πρέπει τα παιδιά να συμμετέχουν ενεργά στο σχεδιασμό και τον προγραμματισμό της περιοχής ή των κοινοτήτων και να μπορούν να εκπροσωπούν τα συμφέροντά τους. Προσκαλέστε λοιπόν τα παιδιά να συμμετάσχουν στη διαδικασία της ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης ως χρήστες της γειτονιάς και εμπειρογνώμονες. Τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία να αξιολογήσουν το περιβάλλον διαβίωσής τους, να ορίσουν αγαπημένα μέρη ή να επισημάνουν δύσκολα μέρη και ίσως ακόμη και να διατυπώσουν προτάσεις για αλλαγές.

Καλέστε μια ομάδα παιδιών να περπατήσουν μαζί σας στη γειτονιά ή την πόλη. Λάβετε τον ρόλο του/της παρατηρητή/τριας που συνοδεύει την ομάδα και ξεναγείται στην περιοχή. Εάν υπάρχει μεγάλος αριθμός παιδιών ή πολύ διαφορετικές ηλικιακές ομάδες, θα πρέπει να σχηματιστούν πολλές ομάδες και να συνοδεύονται.

Ακολουθήστε τα παιδιά στις καθημερινές τους διαδρομές. Παρατηρήστε ή ρωτήστε (κατά τη διάρκεια της βόλτας ή μετά χρησιμοποιώντας έναν χάρτη) πώς κινούνται τα παιδιά στη γειτονιά και πού μένουν. Ακολουθούν ορισμένες ερωτήσεις που μπορείτε να θέσετε:

  • Ποια σημάδια ορίζουν για να βρίσκουν το δρόμο τους;
  • Σε ποια μέρη αισθάνονται άνετα/ ποια μέρη αποφεύγουν;
  • Πού είναι το καλύτερο μέρος για να παίξουν/ να συναντήσουν φίλους/ να ψωνίσουν;
  • Τι θα μπορούσε να είναι καλύτερο ή ποιο μέρος θα ήθελαν να αλλάξουν;
  • Πώς μετακινούνται στην πόλη - με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, με τους γονείς τους, μόνα τους;
  • Σε ποια μέρη αντιμετωπίζουν δυσκολίες, πού λείπουν διαβάσεις πεζών ή φανάρια;
  • Παρατηρήστε πώς χρησιμοποιούν τα παιδιά τους χώρους, όπως οι παιδικές χαρές, και αν υπάρχουν χώροι που "καταχρώνται", όπως ο άδειος χώρος στάθμευσης του σούπερ μάρκετ ως ποδηλατόδρομος. Αφήστε τα να σας δείξουν τις κρυφές γωνιές και τα μέρη που συχνά δεν παρατηρούν οι ενήλικες.

Ποιες γνώσεις μπορούν να αποκτηθούν από τη συμπεριφορά που παρατηρήσατε; Και ποια συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν;

Στη συνέχεια, θα μπορούσατε να μιλήσετε με τα παιδιά πιο αναλυτικά με τη βοήθεια ενός χάρτη της πόλης. Ανακεφαλαιώστε τη βόλτα τους και συζητήστε τα μέρη και τις διαδρομές που είδαν. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να κάνουν σχόλια και προτάσεις για βελτίωση.

 

Συμπέρασμα

Για να μάθουμε τι χρειάζονται τα παιδιά και οι έφηβοι/ες για να αισθάνονται άνετα στο περιβάλλον διαβίωσής τους, πρέπει να παρατηρήσουμε την οπτική τους και να ανταλλάξουμε απόψεις μαζί τους. Δεδομένου ότι τα παιδιά δεν είναι πάντα σε θέση να επικοινωνήσουν προφορικά τις απόψεις τους λόγω της γνωστικής τους ανάπτυξης, η παρατήρηση είναι απαραίτητη εκτός από την ακρόαση.

Για να γίνουν οι πόλεις και οι κοινότητες φιλικές προς τα παιδιά, είναι απαραίτητη η συμμετοχή των παιδιών και των νέων στις διαδικασίες σχεδιασμού. Η αλλαγή προοπτικής που παρουσιάζεται σε αυτή τη δραστηριότητα μέσω των περιπάτων ως μορφή ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτο βήμα σε αυτή τη διαδικασία. Όμως, αυτή η ομάδα-στόχος θα πρέπει να συμμετέχει και στα επόμενα βήματα της διαδικασίας σχεδιασμού. Είναι σημαντικό να συμφωνηθούν εκ των προτέρων οι υποχρεώσεις: μόνο αν οι ιδέες και οι προτάσεις των παιδιών και των νέων εξετάζονται σοβαρά, παρακολουθούνται και τελικά υλοποιούνται, μπορεί να διατηρηθεί το ενδιαφέρον για τον κοινό σχεδιασμό και η εμπιστοσύνη στους/στις σχεδιαστές/τριες.

Αξιολόγηση

Μαθησιακά αποτελέσματα

  • Ανάδειξη της σημασίας της συμπερίληψης των παιδιών και των νέων στη διαδικασία πολεοδομικού σχεδιασμού, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η οπτική γωνία αυτής της ηλικιακής ομάδας και οι απαιτήσεις της, και αναγνώριση των μεθόδων συμπερίληψης της ομάδας

Γνώσεις

  • Εντοπισμός της ανάγκης αλλαγής προοπτικής στα έργα που απευθύνονται σε παιδιά και νέους ανθρώπους
  • Εντοπισμός των πλεονεκτημάτων της συμμετοχής των παιδιών στις διαδικασίες αστικού σχεδιασμού

Δεξιότητες

  • Συμμετοχή σε διάλογο με άλλες ομάδες χρηστών για να καθοριστούν οι διαφορετικές απαιτήσεις για τους χώρους και τις γειτονιές
  • Ανάδειξη της σημασίας της ενεργητικής παρατήρησης και ακρόασης εφαρμογή της

Συμπεριφορά/Αντιμετώπιση

  • Παρατήρηση της προοπτικής μιας άλλης ομάδας χρηστών, αντίληψη και ανταπόκριση στις ανάγκες αυτών των ομάδων
  • Εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τις απαιτήσεις και τις ανάγκες άλλων ομάδων χρηστών σχετικά με τους αστικούς χώρους παρατηρώντας τους

Πηγές

Επιλέξτε κάθε μία από τις παρακάτω ενότητες για να βρείτε όλους τους διαθέσιμους πόρους.